Gà ác là giống gà đen, trong dân gian có nhiều tên gọi khác nhau như ô cốt kê, ô kê (gà đen), dược kê, vũ dương kê, dương mao kê, hắc cước kê (gà chân chì), trúc ty kê...
Theo Đông y, gà ác có vị ngọt, tính bình, công hiệu bổ can thận, ích khí huyết, dưỡng âm, thoái nhiệt nên vẫn được sử dụng chữa trị các chứng như hư nhược, tiêu khát (đái đường), tả lâu ngày do tỳ hư, lỵ lâu ngày, chán ăn, đới hạ (khí hư), di tinh, hoạt tinh, cốt chưng (nóng âm ỉ trong xương), đạo hãn (ra mồ hôi trộm), kinh nguyệt không đều... trong thành phần dinh dưỡng, thịt gà ác rất giàu protein, có tới 18 loại acid amin cùng nhiều vitamin các loại A, B1, B2, B6, B12, E, PP..., các nguyên tố vi lượng như K, Na, Ca, Fe, Mg, Mn, Cu... và ít lipid...
Theo nhiều nghiên cứu của các nhà dinh dưỡng, thịt gà ác có tác dụng phòng chống mệt mỏi, tăng cường khả năng chịu đựng của cơ thể, cải thiện công năng miễn dịch, nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống võng mạc nội mô, tăng cường khả năng chống lại bệnh tật của cơ thể...
Trong dân gian ở Trung Quốc, người ta còn sử dụng thịt gà ác tẩm với mật ong nướng qua rồi đem sấy giòn tán thành bột mịn (ô kê tán) hay làm viên hoàn (ô kê hoàn) hoặc đem ngâm với rượu uống để bồi bổ sức khỏe.
Cũng có nơi còn sử dụng xương gà ác nấu thành cao gọi là tinh gà đen uống để chữa trị chứng hư nhược, chán ăn, mệt mỏi, đau lưng, mất ngủ, yếu sinh lý, băng đới... Sau đây là một số món ăn bài thuốc từ gà đen tốt cho chị em:
Chữa khí hư màu trắng đục
Gà ác 1 con, hạt sen trắng 15g, khiếm thực 15g, gạo nếp 150g. Làm thịt gà, bỏ lông và nội tạng, chặt thành miếng, hạt sen bỏ tâm, rửa sạch khiếm thực, vo gạo, cho cả vào nồi hầm nhừ thành cháo, nêm gia vị vừa đủ, chia ra ăn vài lần trong ngày.
Chữa thống kinh (đau bụng kinh), điều hòa kinh nguyệt
Gà ác 1 con, hoàng kỳ 100g. Gà ác làm sạch, bỏ lông, bỏ ngũ tạng, chặt miếng cho vào nồi cùng hoàng kỳ đã rửa sạch cắt khúc, hầm nhừ, nêm gia vị vừa đủ là được. Mang ra chia vài lần ăn hết trong ngày. Cần ăn vào trước kỳ kinh 3 ngày và ăn liền trong 5 ngày.
Dùng cho tử cung xuất huyết
Gà ác 1 con, ngải cứu 20g, hoàng tửu 30ml. Gà ác làm sạch, bỏ lông và ngũ tạng, chặt miếng. Ngải cứu rửa sạch cắt đoạn, cùng cho vào liễn sứ đem hấp cách thủy chừng 1 - 2 giờ, lấy ra ăn nóng.
Phụ nữ sau sinh, người mới ốm dậy, cơ thể suy nhược
Gà ác 1 con, đương quy 20g, hoài sơn 20g, hạt sen 50g. Gà ác bóp chết (không cắt tiết), làm sạch lông, bỏ ngũ tạng, các vị thuốc rửa sạch cắt khúc, cho vào bụng gà nêm đủ gia vị, khâu lại, rồi đem hầm chín nhừ. Ăn vài lần trong ngày.
